woensdag 15 mei 2024

Jean Paul Sartre, De teerling is geworpen

Vert. van Les jeux sont faits (1947) door A. Glavimans en C.L. de ligt-van Rossem. 2e dr. J.M. Meulenhoff, [Amsterdam] 1959 (1e dr. De driehoek, ’s-Graveland 1951). Meulenhoff pockets 45. 156 blz.

Toeval. Ik lees de laatste tijd vooral door vrouwen geschreven romans uit de jaren zestig e.o. die tegen het existentialistische smaldeel der Nederlandse letteren (blijken) aan(te)leunen, en onlangs (eergisteren, om preciezer te zijn) (maar wanneer tikte ik dit?) liep ik langs het straatbibliotheekje hier om de hoek en zag dit mooie, echte pocketboekje liggen van dé existentialistische wijsgeer en romancier. Het past precies in de achterzak van m’n jeans. Handig voor wandelingen met de hond die een leespauze bevatten. Worden er anno heden in Nederland nog wel genoeg (literaire) boeken in dit perfecte formaat ge(re)produceerd? En: nee, die dwarsliggers zijn ander spul: te klein, op veel te dun papier; daar zie je ook nooit iemand mee in de trein of met de hond. Laat staan met de hond in de trein.

Het betreft hier minder een roman dan een scenario dat zich evenwel, volgens de tekst op het achterplat, ‘als een boeiende roman [laat] lezen’. Dat laat het zich wel, maar het is voor deze lezer althans nauwelijks een verademing naast, inmiddels na de Diepzee waarin Helma Wolf-Catz hem had geworpen (en verloren). De hoofdstukken van Sartre zijn even talrijk als kort. De taal is (in de vertaling) net zo weinig van toetertjes en belletjes voorzien als die van Wolf-Catz. Maar de handelingen lijken vooralsnog net ietwat meer samenhang te vertonen. Echt gezellig wordt het niet, evenwel. Wat was dat destijds toch, dat er zo veel van dergelijke boeken verschenen, als sinds de late jaren veertig? Ja, waarschijnlijk dat...

Dramatisch of romantisch wordt het ook niet in De teerling is geworpen. Daarvoor is het ding me te gekunsteld; het is meer een interessant idee (twee mensen worden ‘na hun dood in de gelegenheid gesteld een nieuw leven te beginnen mits zij tonen elkaar wezenlijk lief te hebben’, zoals het achterplat aangeeft) dan een goede en gloedvolle uitwerking daarvan in een aangrijpende vertelling. Misschien is de film beter. 

Geen opmerkingen: