Als er één ding duidelijk blijkt uit alle - doorgaans positieve, maar tegelijk over de genre-aanduiding struikelende - recensies, dan is het dat dit boek allerlei is, maar geen (doorsnee-) roman. Het is trouwens ook geen verhalenbundel, geen dichtbundel, geen essaybundel, geen verzameling beschouwingen, geen plaatjesboek, geen graphic novel, geen bloemlezing, geen veldboeket zkv's, geen autobiografie, geen klimatologisch rapport, geen onderzoeksverslag, geen wat-dan-ook. Een handiger ondertitel was misschien geweest: literatuur, of: bellettrie. Gemakkelijkste ondertitel wellicht: geen. Of, bij nader inzien, best goed gekozen, deze ondertitel: roman.
Al dat geneuzel in recensies over plot, personages, (thematische) samenhang, klimaatbeschouwing (met als literair-kritisch dieptepunt de opmerking: 'Er is aan Lieke Marsman geen grote realistische romancier verloren gegaan', een gotspe in de orde van: er is aan Lionel Hampton geen groot trombonist verloren gegaan) is een hilarische demonstratie van een klamme generische hokjesgeest. Dit boek is ronduit een literair leesboek, en wel een dat je alle hoeken van je binnenkamertje en de buitenwereld laat zien. Heerlijk. Wat literatuur (onder andere) moet zijn.
Alleen plaatjes staan er niet in; maar voor de rest zo veel wèl, dat ik althans die plaatjes geen seconde miste. Ik was voor de eerste lectuur al wel 'gewaarschuwd', maar dat hielp niet: ik struikelde blij-verbaasd drieëndertig keer rond in dit boek; en bij tweede lezing vierenzestig keer. Het lijkt me zowel roman, als (quasi-) autobiografie, als ook filosofie, als ook essay, als ook poëtisch, als ook afstandelijk en tevens navelstaarderig beschouwend, poëticaal, sekse- en/of gender-kritisch, eco-kritisch, nou ja, dat doet er allemaal ook niet toe. Het is een leesfeest, dat tegelijk een feest van verwarring in je hoofd veroorzaakt.
Dus: nee, het boek biedt geen antwoorden, geen eenduidige antwoorden in ieder geval. Maar het stelt wel veel zaken aan de orde, en legt tegelijk uit waardoor de aangekaarte problemen zo problematisch zijn. Als ik er een les uit zou moeten trekken, dan deze: dat de mens eindelijk eens zou moeten leren bescheidener te zijn; een les die Marsman opmerkelijk genoeg duidelijk probeert te maken door als naamgeving van het huidige geologische tijdvak voor te stellen: het antropoceen. Een paradox meer of minder, zoals ook die van de genre-aanduiding, - Marsman draait haar pen er niet voor om met een schijnbaar luchthartig schrijfgemak. Knap, zeker waar het boek enerzijds navelstaarderig zou kunnen lijken, maar het dat toch niet is. Het schiet maar heen en weer van literatuur naar filosofie naar eco-pessimisme naar liefdesverdriet naar de wereld en naar de lezer en weer terug.
Alleen plaatjes staan er niet in; maar voor de rest zo veel wèl, dat ik althans die plaatjes geen seconde miste. Ik was voor de eerste lectuur al wel 'gewaarschuwd', maar dat hielp niet: ik struikelde blij-verbaasd drieëndertig keer rond in dit boek; en bij tweede lezing vierenzestig keer. Het lijkt me zowel roman, als (quasi-) autobiografie, als ook filosofie, als ook essay, als ook poëtisch, als ook afstandelijk en tevens navelstaarderig beschouwend, poëticaal, sekse- en/of gender-kritisch, eco-kritisch, nou ja, dat doet er allemaal ook niet toe. Het is een leesfeest, dat tegelijk een feest van verwarring in je hoofd veroorzaakt.
Dus: nee, het boek biedt geen antwoorden, geen eenduidige antwoorden in ieder geval. Maar het stelt wel veel zaken aan de orde, en legt tegelijk uit waardoor de aangekaarte problemen zo problematisch zijn. Als ik er een les uit zou moeten trekken, dan deze: dat de mens eindelijk eens zou moeten leren bescheidener te zijn; een les die Marsman opmerkelijk genoeg duidelijk probeert te maken door als naamgeving van het huidige geologische tijdvak voor te stellen: het antropoceen. Een paradox meer of minder, zoals ook die van de genre-aanduiding, - Marsman draait haar pen er niet voor om met een schijnbaar luchthartig schrijfgemak. Knap, zeker waar het boek enerzijds navelstaarderig zou kunnen lijken, maar het dat toch niet is. Het schiet maar heen en weer van literatuur naar filosofie naar eco-pessimisme naar liefdesverdriet naar de wereld en naar de lezer en weer terug.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten