Een mis voor het universum. Uit het Afrikaans vertaald door Robert Dorsman en Jan van der Haar. Amsterdam, Podium 2020. Hardback, 47 bladzijden, tweetalige uitgave.
De oorspronkelijke titel van deze tekst luidt: O Brose Aarde. 'n Misorde vir die Nuwe Verbond. Me dunkt dat die een beetje vreemd vertaald is. Waar is de uitroep in de hoofdtitel gebleven, die bij uitstek past bij deze hartstochtelijke tekst? En waar komt dat universum in de ondertitel vandaan, waar is het nieuwe verbond gebleven? Ik weet er het theologisch fijne niet van, maar ik ben bang iets te missen zonder het Afrikaans. Gelukkig is de rest van de bundel tweetalig, met links de vertaling, rechts het origineel.
Behalve de oorspronkelijke titel staat in het colofon ook deze mededeling: 'Deze mis werd mede mogelijk gemaakt door het Nasionale Afrikaanse Teater-inisiatief.' Ik ontleende er de aansporing aan om de tekst hardop te lezen (zonder toehoorders), maar liever nog had ik Antjie Krog haar horen voordragen. Wie haar een keer heeft gehoord, krijgt daar niet genoeg van, denk ik. De tekst moet tot klinken worden gebracht, ze moet afwisselend gesproken, gefluisterd, gezongen, gebeden en geroepen worden. Het is ook een gedicht, maar meer nog de basis van een opvoering, een uitvoering. Theatraal, ja.
Het onderwerp is door de titel al duidelijk en wordt nader ingeleid in de openingswoorden:
hoe kan ons die planeet versorg as ons nie mekaar versorg nie / hoe kan ons mekaar versorg as ons nie die planeet versorg nie?
Anders dan in de werkelijkheid, belijdt hier, meteen in het begin al, de gemeente haar zonden:
Ons bely dat ons uitermate sondig deur mekaar,en die aarde wat ons onderhou, daaglikste beskadig en te vernietigdeur wat ons doenen versuim om te doen.Skuld, ons dra skuld.Ons dra almal groot skuld.Wees ons genadig.O Allesomvattende Aarde – wees ons arme stommerikke genadig!Amen.
Het is prachtig hoe Krog hier het model van de mis gebruikt om een nieuw, kosmisch en mythisch verbond aan te geven tussen de mens en de aarde (niet: 'zijn' aarde), uit eerbied en schuldbesef, in een uitermate lyrische taal, die ritmisch over de bladzijden swingt. Lees maar, je zult ermee instemmen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten