zaterdag 26 juli 2008

Jonathan Culler, Literary Theory

A Very short Introduction. Oxford 2000 (reprint van 1997).

Het was vooral de ondertitel die me overhaalde dit fleurige boekje aan te schaffen; een eurootje of tien, meen ik, voor een paperbackje met flappen, 11 x 17,5 cm, 149 pagina's inclusief appendix, referenties en register. Mijn exemplaar was bedoeld als overgangslectuur naar de vakantieperiode.

Een literatuurwetenschapper met zo'n naam, en dan een boekje met zo'n ondertitel schrijven (overigens in een enorme reeks, van Ancient Philosophy tot en met Theology, met nog een boel delen op komst). Bovendien staat het merk Culler garant voor een levendige presentatie van de eigenzinnig gekozen stof. En jawel, dit boek gaat niet over / is geen 'systematic account of the nature of literature and of the methods for analysing it'. Nee, theorie in de literatuurwetenschap is 'a bunch of (mostly foreign) names; it means Jacques Derrida, Michel Foucault, Luce Irigaray, Jacques Lacan, Judith Butler, Louis Althusser, Gayatri Spivak, for instance.' Wat is het nog meer? 'It's a body of thinking and writing whose limits are exceedingly hard to define', en omvat 'works that succeed in challenging and reorienting thinking in fields other than those to which they apparently belong.'

En zo komen de volgende onderwerpen aan de orde (want Culler bespreekt een aantal 'topics', liever dan de grote scholen, die evenwel in een appendix toch nog snel de revue passeren):

What is Literature and Does it Matter?
Literature and Cultural Studies
Language, Meaning, and Interpretation
Rhetoric, Poetics, and Poetry
Narrative
Performative Language
Identity, Identification, and the Subject.

Daarmee is dit boekje geen vervanger van - ik noem maar wat - Theory of Literature van Wellek and Warren, of Filosofie van de algemene literatuurwetenschap van Van Buuren, die zich inderdaad meer strikt en streng tot de literatuur en literatuurwetenschap beperken. Het is wel, en beter geschikt dan die twee andere, een boekje dat iedere student in de Letteren in het eerste jaar verplicht zou moeten worden gelezen te hebben; ja, precies: geen tentamenstof, maar verplichte basisinformatie, basis-oriƫntatie op de alfabezigheden. Daarna kan een dikkerd als Wellek and Warren aan bod komen, of Van Buuren of wat er maar aan moderners voorhanden is op het gebied van boeken die, als je ze gelezen hebt, behoren tot de boeken die je al veel eerder had willen gelezen hebben. Daartoe behoort trouwens deze zeer korte introductie wellicht ook, maar door z'n geringe omvang leent het zich er beter voor daadwerkelijk eerder gelezen te worden.

Het boekje biedt 'not a set of solutions but the prospect of further thought.' Theorie is - om Cullers slotwoorden aan te halen - 'an ongoing project of thinking which does not end when a very short introduction ends.'

Geen opmerkingen: